ولوکس جلبک سبز پرسلولی

ولوکس ( volvox )

ولوکس ( volvox ) به یکی از جنس های متعلق به شاخه کلروفیت ها یا همان جلبک های سبز گفته می شود.    سلول های ولوکس در کلنی هایی تا اندازه 50 هزار سلول زندگی می کنند و اغلب در آب های شیرین یافت می شوند. ولوکس برای اولین بار در دهه 1700 توسط آنتونی وان لیون هوک گزارش و معرفی شد. بررسی ها نشان می دهد زندگی به شکل کلنی در ولوکس ها 200 میلیون سال پیش تکامل پیدا کرده و به وجود آمده است.

ولوکس به طور کلی به جنس هایی ( Genus ) از کلروفیت ها گفته می شود که دارای زندگی به شکل کلنی هستند.  کلنی های ولوکس از تعداد زیادی از سلول های تاژک دار مشابه کلامیدوموناس تشکیل شده است. این سلول ها گاه به 50 هزار عدد در یک کلنی نیز می رسند. این سلول ها با کنار هم قرار گرفتن, یک کلنی کروی شکل تو خالی را تشکیل می دهند. هر سلول با یک ماتریکس خارج سلولی ساخته شده از کربوهیدرات های ژلاتینی احاطه شده است و ماتریکس خارج سلولی سلول های ولوکس با هم ادغام شده و مشترک هستند.

حرکت ولوکس با چرخش در محیط آبی است و در این حرکت همه سلول ها با حرکت دادن تاژک های خودشان همکاری می کنند.

هر سلول در انتهای قدامی ( جلویی ) خودش دارای یک نقطه ی چشمی ( eyespot )  می باشد که باعث می شود کلنی به سمت نور حرکت کرده و در معرض نور قرار بگیرد ( برای فتوسنتز).

تولید مثل در ولوکس

در تولید مثل غیر جنسی , هر کلنی ولوکس دارای سلول های سوماتیک ( یکری ) و سلول های جنسی است. سلول های جنسی می توانند با تقسیم شدن, کلنی های دختر را به وجود آورند که در داخل کلنی مادر    می مانند و بعد از مرگ آن همه ی کلنی های دختر آزاد می شوند. در تولید مثل جنسی دو نوع گامت تولید می شود. در گونه های مختلف ولوکس یک جاندار می تواند نر یا ماده بوده یا دو پایه باشد ( دارای یک بخش نر و یک بخش ماده ). گامت های نر سلول های میکروسکوپی هستند که به تعداد زیادی آزاد می شوند ولی گامت ماده یک سلول منفرد بزرگ است.

تکامل ولوکس

اجداد ولوکس حداقل 200 میلیون سال پیش توانایی زندگی به شکل کلنی را کسب کردند یعنی تقریبا در دوران تریاسیک. بررسی های مولکولی روی DNA کلنی های ولوکس و گونه های مشابه نشان می دهد پیدا کردن توانایی زندگی به شکل کبنی نزدیک به 35 میلیون سال طول کشیده است.